Congres: De Digitale Bibliotheek

Opening dagvoorzitter: Kees Westerkamp
Kees Westerkamp opende het congres met de mededeling dat het congres niet zo zeer zou gaan over de Digitale Bibliotheek als wel over klanten en niet klanten van de bibliotheek. In de afgelopen jaren heeft de bibliotheek het monopolie op informatie en documenten verloren. Het is nu een markt. Advies aan de bibliotheek is om de markt te kennen en je eigen onderscheidend vermogen te onderkennen. Marketing is daarbij enorm belangrijk. Bibliotheken moeten dan ook denken vanuit de klant en met de klant in het achterhoofd nieuwe toegevoegde waarde gaan ontwikkelen. Via experimenteren innoveren.

Value sensitive design & digital libraries – Jeroen van den Hoven
Jeroen van den Hoven gaf een filosofisch verhaal over over ICT. Zijn eerste observatie is dat
overal waar je ITC toepast je door het toepassen van ITC hetgene waarop je ICT toepast wezenlijk verandert. Door het toepassen van ICT in de bibliotheek hebben we dus het concept bibliotheek wezenlijk veranderd. Wat is nog een boek? Een netwerk van electronische teksten en links. Wat is eruditie? Een serie bookmarks. Wat is Kennis? Het vermogen om informatie te vinden. We veranderen de aard van dingen door ICT toe te passen. Een tweede observatie is dat we bewust of onbewust onze waarden inbouwen in de technologie. Ook hier gaf Jeroen weer een aantal voorbeelden van. Een sterk voorbeeld vond ik het voorbeeld uit de radiologie. Vroeger kwamen medici rond een lichtbak een rontgenfoto bekijken en beoordeelde ze gezamelijk het resultaat. Tegenwoordig kan een medicus de foto's vanaf zijn eigen PC bekijken en vind er veel minder interactie met andere medici plaats bij het beoordelen van het resultaat. ICT heeft hier dus niet alleen iets mogelijk gemaakt, het heeft ook het proces veranderd.

Het mijnenveld van de kennismanager – Esther Hoorn
Esther houdt een verhaal over auteursrecht in de digitale bibliotheek. Aan de hand van een 4-tal kenniswerkers probeerd ze te schetsen in welk mijnenveld we ons bevinden. Aan de ene kant is de bibliothecars piraat als hij/zij probeerd te lobbien voor het publieke belang om alle informatie vrijelijk toegankelijk te maken, anderzijds is hij/zij de politie die de controle voor de uitgever uitvoerd.

Hebben wetenschappelijke bibliotheken nog wel zin in het digitale tijdperk – Rick Verharen
Rick Verharen is voormalig kinderarts en sinds 2001 hoofd van de medische bibliotheek van de Universiteit van Gent.

Digitale bedrijfsbibliotheken volgens Ernst & Young – Frans Rikhof (Ernst & Young)
Frans houdt een verhaal over de digitale bedrijfsbibliotheek zoals die bij Ernst & Young aanwezig is. Hij beschrijft zich zelf als een databoer die de data-akker doorploegt. Zijn verhaal is doordrenkt met humor en leuke quotes zoals "We doen niet in olvarite". Bij Ernst & Young zijn ze nu 15 jaar bezig en ze hebben alle content locaal opgeslagen (daar hebben ze regelingen met uitgevers voor afgedwongen) . Het zoeksysteem hanteerd het principe One4ALL All4One. Er is dus 1 zoeksysteem voor alle interne en externe documenten (4 miljoen).
De gebruiker is als een wokker: je moet als het ware een aantal ingredienten voorkoken waarmee je dan snel heerlijke gerechten kunt maken.

Leren van de digitale bibliotheek – Bart van der Meij (Ordina)
Bart van der Meij

The digital Library - Stephen Hawthorne (Proquest)
Stephen gaf zijn eigen visie op de digitale bibliotheek. De afgelopen jaren is er een verschuiving in de voorkeur en het eisenpakket van de gebruiker gekomen. Google, iTunes en Amazone hebben de standaard gezet voor de gebruiker. Dit heeft gevolgen gehad voor de bibliotheek. De oude bibliotheek is dood, lang leve de nieuwe bibliotheek. De bibliotheek verandert wel maar het is de gebruiker die deze verandering stuurt. De gebruiker is koning en die wil informatie waar hij/zij ook is, de gebruiker wil het nu, zonder al te veel omwegen en het moet ook nog betrouwbaar zijn. Stephen toonde tijdens zijn presentaties nog de resultaten van een aantal onderzoeken die volgens mij wel een wat te optimisitisch beeld schetste van gebruiker, de bibliotheek en Google. Volgens dat onderzoek gebruikte slechts 15% van de studentonderzoekers Google als primaire tool. Dit lijkt me laag zeker gezien het onderzoek dat kort geleden aan de Campusbibliotheek Arenberg is uitgevoerd. Dit onderzoek laat zien dat de milleniumstudent googelt, knipt en plakt. Ik heb geprobeerd deze onderzoeken te achternalen maar kon ze niet vinden. Verder was het een goed verhaal zeker als je bedenkt dat hij pas een dag voor het congres gevraagd was om een lezing te geven.

Bekijk alle presentaties.